SORU
İşveren tarafından bildirilmesi gereken prime esas gün sayısı tespitinde kullanılan yöntemler (5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre) nelerdir?
KONUYA İLİŞKİN DÜZENLEMELER
5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun Prime esas kazançlar” başlıklı 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde yer alan “Sigortalıların günlük kazançlarının hesabında esas tutulan gün sayıları, aynı zamanda, bunların prim ödeme gün sayılarını gösterir. Ancak, işveren ve sigortalı arasında kısmî süreli hizmet akdinin yazılı olarak yapılmış olması kaydıyla, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışan ve çalıştığı saat karşılığında ücret alan sigortalının ay içindeki prim ödeme gün sayısı, ay içindeki toplam çalışma saati süresinin 4857 sayılı İş Kanununa göre belirlenen haftalık çalışma süresine göre hesaplanan günlük çalışma saatine bölünmesi suretiyle bulunur. Bu şekildeki hesaplamada gün kesirleri bir gün kabul edilir.” hükmü gereğince işveren tarafından bildirilmesi gereken prime esas gün sayısı “saat/saat” işlemi ile bulunmakta ve küsuratlar üst tam sayıya iblağ edilmektedir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun “Çalışma süresi” başlıklı 63 üncü maddesi uyarınca “Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır.”
“TL/TL” olarak nitelendirilebilen diğer yöntemde ise aynı maddenin (J) bendindeki düzenleneme örnek gösterilebilir. Bentte yer alan haliyle “Milli Eğitim Bakanlığına bağlı her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ek ders ücreti karşılığında ilgili mevzuatı çerçevesinde uzman ve usta öğretici olarak çalıştırılanların prim ödeme gün sayısı 30 günü aşmamak kaydıyla, bir takvim ayı içerisinde hak kazandıkları brüt ek ders ücreti toplam tutarının, prime esas günlük kazanç alt sınırına bölünmesi sonucu bulunur. Bu şekilde yapılacak hesaplamalarda tam sayıdan sonraki küsuratlar dikkate alınmaz.” hükmü uyarınca brüt kazancı ile prime esas kazanç alt sınırı arasında bağıntılı olarak prime esas gün sayısı belirlenmektedir. Ancak (j) bendine göre küsuratlar alt tam sayıya iblağ edilmektedir.
4857 sayılı Kanun’un “Çağrı üzerine çalışma ve uzaktan çalışma” başlıklı 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasına mütenasip bir düzenleme olan 5510 sayılı Kanun’un 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (I) bendinde işe “İşveren ve sigortalı arasında çağrı üzerine çalışmaya dayalı yazılı iş sözleşmesinde taraflar arasında çalışma süresi gün, hafta ve ay olarak belirlenmemiş ise, sigortalının ay içindeki prim ödeme gün sayısı haftalık çalışma süresi en az yirmi saat kararlaştırılmış sayılarak (h) bendi hükmüne göre hesaplanır.” hükmü uyarınca işveren tarafından bildirilmesi gereken sigortalı prime esas gün sayısı “Saat/Saat” hesabına göre belirlendiği görülmektedir.
