GÜVENCE BEDELLERİ
Hazırlayan: Selçuk TEKTAŞ (Şube Müdürü)
Güvence Bedeli, müşteri ile dağıtım şirketi arasında abonelik sözleşmesi imzalanması sırasında bir defaya mahsus olmak üzere alınan, abonelik sözleşmesinin sona ermesi durumunda da tüm borçların ödenmiş olması koşuluyla müşteriye iade edilen, teminat niteliğinde bir bedeldir.
Güvence bedeli ödenmesine ilişkin düzenlenecek evraklar damga vergisine tabi midir?
Eskişehir Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 21/10/2011 tarih ve Dmg-62-2-15-96 sayılı yazıları gereği güvence bedeli damga vergisine tabi olup sözleşme üzerinden binde 9,48 oranında damga vergisi kesintisi yapılması gerekmektedir.
Teminat karşılığı nakdin banka tarafından bloke edilmesi kamu zararı oluşturur mu?
Sayıştay 2. Dairesinin 07.02.2019 tarih ve 35569sayılı kararı gereği; Doğal Gaz Dağıtım Anonim Şirketine güvence bedeli olarak teminat mektubu verilmesi nedeniyle teminat karşılığı bankada bloke edilen nakit paradan faiz elde edilememesi kamu zararı oluşturmaz.
Dolayısıyla teminat mektubu alınan banka ile yapılan protokol gereği teminat karşılığı nakit tutar, vadeli veya vadesiz hesapta blokeli tutulabilmektedir. Uygulamada bankalar ile yapılan görüşmeler neticesinde sözkonusu tutar blokesiz vadelide değerlendirilebilmektedir. Ayrıca ilgili işlem için bankalara işlem masrafı adı altında herhangi masraf ödenmesi mümkün değildir.
Kamu Kurumlarının güvence bedeli ödemesine Sayıştayın değerlendirmesi;
“Doğalgaz dağıtım şirketlerinin alacaklarının güvence altına alınmasını öngören düzenlemeler kamu otoritesi tarafından yapılmaktadır. Dolayısıyla söz konusu mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, bir giderin gerçekleştirilmesi ve hak sahiplerine ödenmesi kanun hükümleriyle güvence altına alınmış olmaktadır. Bu nedenle, her ne kadar yasada ve yönetmelikte kamu-özel ayrımı yapılmamışsa da, kamu kurum ve kuruluşları açısından ‘güvence bedeli’ ödenmesini gerektiren bir husus bulunmadığı anlaşıldığından, konunun ilgili mercilere iletilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.”
Tüm kamu kurum ve kuruluşları güvence bedeli öder mi?
30 Mayıs 2018 Çarşamba Resmî Gazete Sayı 30436; 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinden, bu kamu idarelerinin dinlenme tesisleri, misafirhaneleri ile iktisadi ve ticari amaçla işletilen tesisleri hariç,güvence bedeli alınmaz. Dolayısıyla genel bütçe kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşlarından güvence bedeli alınamayacaktır.
Alım sözleşmelerinde Güvence bedeli ödeneceğine dair hüküm bulunmaması güvence bedeli ödenmesini gerektirir mi?
İlgili şirket ile idare arasında yapılan alım sözleşmesi içeriğinde idarelerin dağıtım şirketine güvence bedeli ödeyeceğine yönelik hüküm bulunmamakla birlikte özellikle doğal gaz alımına ilişkin tip sözleşmelerde; “Müşterinin sözleşmeyi imzalamakla sözleşme ekinde bulunan genel şartlara, 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu ve ilgili diğer mevzuata, EPDK Tarifeler Yönetmeliği Hükümlerine, Dağıtım Şirketi teknik esaslarına ve EPDK Kurul kararlarına koşulsuz uymayı, bunların öngördüğü iş ve yükümlülükleri eksiksiz olarak yerine getirmeyi, yürürlüğe girecek mevzuata ve tarifelere göre oluşacak tüm bedelleri ve doğacak farkları ödemeyi peşinen kabul ve taahhüt ettiği belirtilmekte, sözleşmenin ekinde yer alan “genel şartlar”ın 11 inci maddesinde “Mevcut 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu, Yönetmelik, Tebliğ, EPDK Kurul Kararları ve ileride bunlarda olabilecek değişiklikler ve EPDK’nın alacağı kararlar bu sözleşme hükümlerine göre öncelik taşır ve taraflar için bağlayıcıdır.” denilmektedir. Bu itibarla Doğal Gaz Dağıtım Sektörü Bağlantı ve Hizmet Bedellerine İlişkin Usul ve Esaslarda ise dağıtım şirketlerinin müşterilerinden güvence bedeli alabileceğine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.
Dolayısıyla alım sözleşmelerinde teminat ödeneceğine dair husus olmaması güvence bedeli verilmeyeceği anlamını taşımaz.
Nakit güvence bedeli hangi hesaplarda izlenecektir?
MYMY; Bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilen depozito ve teminatlar bir taraftan 126/226 hesaba borç, 100- Kasa Hesabı veya 103- Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara alacak; diğer taraftan 830- Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835 -Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.
Bütçeye gider kaydı suretiyle verilen depozito ve teminatlardan geri alınanlar veya mahsup edilenler bir taraftan bu hesaba alacak, 100- Kasa Hesabı veya 102 -Bankalar Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara borç; diğer taraftan geri alınan tutarlar 800- Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805- Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedilir.
Yukarıdaki mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde idarece ödenmiş olan ve geri alınmak üzere diğer kamu idareleri veya kişilere verilen depozito ve teminat niteliğindeki elektrik, su, doğalgaz gibi aboneliklerden doğan tutarların 226 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabında izlenmesi gerekmektedir.
Güvence bedeli karşılığı olarak verilen Teminat mektubu hangi hesaplarda izlenecektir?
MYHY; Kamu idarelerince, bir işin yapılmasının üstlenilmesi veya bir sözleşmenin ya da diğer işlemlerin karşılığı olarak diğer kamu idareleri veya kişilere verilen teminat mektupları 914 Verilen teminat mektupları hesabına borç, 915- Verilen Teminat Mektupları Karşılığı Hesabına alacak kaydedilir.
Güvence bedeli karşılığı, nakit yada teminat mektubundan hangisi verilmelidir?
Güvence bedeli tutarın bankalardan alınacak süresiz teminat mektubu olarak verilmesi daha uygun olacaktır. Zira nakit karşılığının faiz kaybı olacaktır. Güvence bedeli olarak verilecek teminat mektubu karşılığı nakdin bankaca bloke edilerek faizden mahrum bırakılmasının Sayıştay açısından kamu zararı oluşturmaması fikrine katılmamaktayım.
Nakit olarak verilen güvence bedelinin teminat mektubu ile değiştirilebilmesi mümkün müdür?
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun, teminat olarak kabul edilecek değerler’le ilgili 34.maddesinde “Teminatlar, teminat olarak kabul edilen diğer değerlerle değiştirilebilir” hükmü gereği nakdi teminat, teminat mektubu ile değiştirilebilmektedir.
Nakdi teminatın teminat mektubu ile değiştirilmesi ile ilgili firmalara yazılan yazı örneği;
Kurumumuz tarafından aşağıda bilgileri sunulan abonelikler için …….. tarihinde tarafınıza …..… TL depozito/güvence bedeli olarak nakdi teminat olarak verilmiştir. Söz konusu işe ait tarafınıza sunduğumuz nakdi teminatın 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun, teminat olarak kabul edilecek değerler’le ilgili 34.maddesinde “Teminatlar, teminat olarak kabul edilen diğer değerlerle değiştirilebilir” hükmü ile 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 10. Maddesinde Bankalar ve özel finans kurumları tarafından verilen süresiz teminat mektuplarını da teminat olarak sayılmış ve yine aynı maddede ‘Borçlu verdiği teminatı kısmen veya tamamen aynı değerde başkalarıyla değiştirebilir’ hükümleri doğrultusunda tarafınıza sunmuş olduğumuz …….… TL nakdi teminatın süresiz Banka Teminat mektubuyla değiştirilmesi hususunda gereğini rica ederim.
Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliğinin 27. Maddesinin 4. Fıkrası gereği;
Mesken tüketici grubu dışındaki tüketicilerden, güvence bedelini daha önce nakit olarak vermiş olanların, talep etmeleri halinde, nakit güvence bedelleri teminat mektubuyla değiştirilir. Değiştirme işlemi, nakit güvence bedelinin güncelleştirilen karşılığı tutarında teminat mektubu verilmesi şartıyla, güncelleştirilen nakit güvence bedelinin taksitler halinde, kullanılan elektrik enerjisi faturalarından en fazla altı ay içerisinde mahsup edilmesi suretiyle gerçekleştirilir.
Uygulamada nakit teminat tutarı 6 dönem faturasına ayrı ayrı mahsup edilmekte, mahsuptan arta kalan tutar güncelleştirilerek iade edilmektedir.
Harcama birimleri MYS de işlem yaparken fatura ödemesi esnasında mahsup tutarını kesintiden emanetlere alarak ödemeyi tamamlayacak, muhasebe tarafında emanet hesabındaki tutar 126/226 hesabına mahsup edilerek (bütçe geliri olarak kaydetmek suretiyle) işlem tamamlanacaktır.
