SORU

4924 sayılı Eleman Temininde Güçlük Çekilen Yerlerde Sözleşmeli Sağlık Personeli Çalıştırılması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’a tabi sözleşmeli olarak görev yapan personele 3 aya kadar refakat izni verilmesi durumunda, ücretinden kesinti yapılır mı?

KONUYA İLİŞKİN MEVZUAT

Bilindiği üzere, 4924 sayılı Kanun’un “Hizmet sözleşmesi” başlıklı 5’inci maddesinin 7’nci fıkrasında; “Sözleşmeli personelin izinleri hususunda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu uygulanır. Ancak, otuz günü aşan hastalık izinlerinde sözleşmeli personele yarım sözleşme ücreti ödenir. Ayrıca, sözleşmeli personelin yıllık izinleri birleştirilemez ve bu personele yıllık izinden düşülmek üzere mazeret izni verilemez.” hükmü yer almaktadır.

4924 sayılı Kanun’a tabi sözleşmeli personelin hizmet sözleşmesinin 9’uncu maddesinde; “ilgilinin izinleri hususunda, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun izinlere ilişkin hükümleri uygulanır. Ancak, otuz günü aşan hastalık izinlerinde sözleşmeli personele yarım sözleşme ücreti ödenir. Ayrıca, yıllık izinler birleştirilemez ve yıllık izinden düşülmek üzere mazeret izni verilemez” hükmüne yer verilmek suretiyle Kanun’a uygun düzenleme yapılmıştır.

Buna göre, 4924 sayılı Kanun’a tabi sözleşmeli personelin bir sözleşme dönemi içerisinde aldığı hastalık izinlerinin toplamı otuz gün oluncaya kadar ücretinden herhangi bir kesintiye gidilmeyecek, ancak otuz günü aşan hastalık izinlerinde sözleşmeli personele yarım sözleşme ücreti ödenecektir. Ancak 4924 sayılı Kanun’a tabi sözleşmeli personelin refakat izinlerine ilişkin herhangi bir düzenleme getirilmemiştir. Bu hükümlerden, 4924 sayılı Kanun’a tabi sözleşmeli personelin refakat izinleri konusunda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun kadrolu personele ilişkin hükümlerinin uygulanacağı anlaşılmaktadır.

Diğer taraftan, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Hastalık ve refakat izni” başlıklı 105’inci maddesinin son fıkrasında; “Ayrıca, memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde, bu hâllerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır” hükmüne yer verilmiştir.

Öte yandan, 657 sayılı Kanun’un 105’inci maddesine dayanılarak çıkarılan Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “Refakat iznine ilişkin esaslar” başlıklı 10 uncu maddesinde; “(1) Memurlara 657 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin son fıkrası uyarınca izin verilebilmesi için memurun;

a) Bakmakla yükümlü olduğu ana, baba, eş ve çocuklarından birinin,

b) Bakmakla yükümlü olmamakla birlikte refakat edilmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocuklarıyla kardeşlerinden birinin, ağır bir kaza geçirdiğinin veya tedavisi uzun süren bir hastalığı bulunduğunun sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi zorunludur.

(2) Birinci fıkra çerçevesinde düzenlenecek ve refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunda; refakati gerektiren tıbbî sebepler, refakat edilmediği takdirde hayatî tehlike bulunup bulunmadığı, sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği, üç ayı geçmeyecek şekilde refakat süresi ve varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler yer alır. Gerekli görülmesi hâlinde üç aylık süre aynı koşullarda bir katına kadar uzatılır.

(3) Aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memur refakat izni kullanamaz.

(4) Aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplam süresi altı ayı geçemez.

(5) İzin süresi içinde refakati gerektiren durumun ortadan kalkması hâlinde memur iznin bitmesini beklemeksizin göreve başlar. Bu durumda veya izin süresinin bitiminde, göreve başlamayan memurlar izinsiz ve özürsüz olarak görevlerini terk etmiş sayılarak haklarında 657 sayılı Kanun ve özel kanunların ilgili hükümlerine göre işlem yapılır.

(6) Refakat izni kullanılırken memurun aylık ve özlük hakları korunur.”

denilmektedir.

Söz konusu Yönetmelikte devlet memurlarına verilecek refakat izinlerinin hangi hallerde ve nasıl kullanılacağı detaylı olarak açıklanmıştır. Yönetmelikte yer alan açıklamalara göre memurlara; ana, baba, eş, çocuk ve kardeşlerinden ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması durumunda, sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi ve sağlık kurulu raporunda ikinci fıkrada belirtilen niteliklere yer verilmek suretiyle üç aya kadar refakat izni verileceği ve bu sürenin gerekli görülmesi halinde aynı koşullarda bir katına kadar uzatılacağı düzenlenmiştir. Yine aynı kişi ile ilgili olarak refakat izninin başlangıç ve bitiş tarihleri arasındaki dönemde başka bir memura refakat izni verilemeyeceği,  aynı kişi ve aynı vaka ile ilgili olarak verilecek refakat izni süresinin memuriyet süresi boyunca toplam altı ayı geçemeyeceği ve refakat izni kullanılırken memurun aylık ve özlük haklarına dokunulamayacağı belirtilmiştir.

EDİTÖR YORUMU

4924 sayılı Kanun’a tabi sözleşmeli personele, 657 sayılı Kanun’un 105’inci maddesi ile Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 10’uncu maddesinde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde refakat izni verileceği ve refakat izni kullanılırken ücretinden herhangi bir kesinti yapılmaması gerektiği değerlendirilmektedir.