Soru: Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okulların Öğretmenevi ve Akşam Sanat Okulu Müdürlüklerinden yaptıkları mal ve hizmet alımlarında, sözleşme yapılması halinde damga vergisi alınmalı mıdır?
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesi uyarınca, Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kâğıtlar damga vergisine tabidir. Yine Kanun’un 3 üncü maddesine göre, damga vergisinin mükellefi kağıtları imza edenlerdir ve resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların damga vergisi kişiler tarafından ödenir.
Damga Vergisi Kanun’unun 8 inci maddesinde, resmi daireden maksadın, genel ve özel bütçeli idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köyler olduğu, bu dairelere bağlı olup ayrı tüzel kişiliği bulunan iktisadi işletmelerin resmi daire sayılmayacağı hüküm altına alınmıştır. Burada dikkat edilmesi gereken husus, genel ve özel bütçeli idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köylere bağlı olduğu halde, hem tüzel kişilik hem de iktisadilik koşullarını birlikte taşıyan idarelerin resmi daire sayılamayacağıdır. Örneğin, genel bütçeli bir idareye bağlı olduğu halde ayrı tüzel kişiliği olmayan iktisadi bir kuruluşun ya da ayrı tüzel kişiliği olmakla birlikte iktisadi olmayan bir kuruluşun da resmi daire olarak değerlendirilmesi gerekir.
Aynı şekilde, Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 21/12/2011 tarih ve 1154 sayılı özelgesinde de, damga vergisi uygulaması bakımından kanunda tanımı yapılan resmi dairelere bağlı olmakla birlikte ayrı tüzel kişilik ve iktisadilik vasıflarından her ikisine birden haiz olan kuruluşların resmi daire olarak kabul edilmediği, buna karşılık bu iki özellikten herhangi birisine sahip olmayan kuruluşların ise bağlı oldukları resmi dairenin damga vergisi bakımından tabi olduğu hükümlere göre gereğini yerine getirecekleri belirtilmektedir.
Yine söz konusu özelgede, “Öğretmenevi ve Akşam Sanat Okulu Müdürlüğünün, bağlı olduğu genel bütçeli idare olan Milli Eğitim Bakanlığından ayrı bir tüzel kişiliğinin bulunmaması ya da iktisadilik vasfını taşımaması halinde, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 8 inci maddesine göre “resmi daire” olarak kabul edilmesi ve resmi daire olan Müdürlüğünüz ile … Öğretmenevi ve Akşam Sanat Okulu Müdürlüğü arasında “Taşımalı ilköğretim uygulaması kapsamında bulunan 518 öğrenciye 8 merkez okulda öğle yemeği verilmesi hizmet alımı” işi ile ilgili olarak alınan ihale kararı ve düzenlenen sözleşme ile hakediş ödemelerine ilişkin olarak düzenlenen kağıtların, anılan Kanuna ekli (2) sayılı tablonun I/A-1 fıkrası hükmüne göre damga vergisinden istisna tutulması gerekmektedir.” denilmektedir.
Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde anlaşılmaktadır ki, Öğretmenevi ve Akşam Sanat Okulu Müdürlüklerinin Milli Eğitim Bakanlığından ayrı bir tüzel kişiliklerinin bulunup bulunmadığı üzerinden bir değerlendirme yapmak yerinde olacaktır.
Milli Eğitim Bakanlığı Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün birimlerinden olan Sosyal Tesisler ve İşletmeler Daire Başkanlığı’nın görevleri arasında öğretmenevleriyle ilgili açma, kapama, devir, tahsis, mevzuat, fizibilite, performans değerlendirme, denetleme standartları oluşturma ve benzeri iş ve işlemleri yapmak bulunmaktadır. Dolayısıyla, Öğretmenevleri ve Akşam Sanat Okulu Müdürlüklerinin Milli Eğitim Bakanlığı Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü altında faaliyet gösteren Sosyal Tesisler ve İşletmeler Daire Başkanlığı’na bağlı olarak açıldıkları ve kendilerine ait bir tüzel kişiliklerinin bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Konu hakkında Danıştay 7. Hukuk Dairesinin 2014/18391 Esas , 2015/15764 Karar sayılı ilamında (İçtihat Metni), “ … Dava dilekçesinde davalı olarak gösterilen … Öğretmenevi Müdürlüğü Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olup, tüzel kişiliği yoktur. Ayrıca davacının çalıştığı işyerinin Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı olması nedeniyle bu işyerini …’nin temsil yetkisi de yoktur.” denmektedir.
Dolayısıyla Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 21/12/2011 tarih ve 1154 sayılı özelgesinde de belirtildiği üzere, kendine özgü tüzel kişiliği olmayan Öğretmenevi müdürlüklerinin Damga Vergisi Kanunu açısından resmi daire olarak değerlendirilmesi gerekir. Bu durumda her iki tarafı da resmi daire olan kurumların kendi arasında yaptıkları sözleşmeler, yapılacak alıma ilişkin ihale kararı ve hakediş ödemelerine ilişkin olarak düzenlenen kağıtların, anılan Kanuna ekli (2) sayılı tablonun I/A-1 fıkrası hükmüne göre damga vergisinden istisna tutulması gerektiği düşünülmektedir.
