Maliye Bakanlığı’nın 2018-2022 yıllarını kapsayan Stratejik planını inceleyerek 2019 yılından itibaren Maliye Bakanlığı personelinin geleceği üzerinde bazı öngörülerde bulunarak bu sorunun cevabını vermeye çalışalım.

-Stratejik Hedef 6: Muhasebe hizmetlerini ilgili idarelere devretmek ve genel yönetim kapsamındaki idarelerin muhasebe düzenlemelerine uyum düzeyini arttırmak.

Bu maddenin açıklama bölümünde Maliye Bakanlığı, Muhasebat Genel Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatında görev almakta olan personeli yakından ilgilendiren alt maddelerle karşılaşıyoruz. Bu maddeleri inceleyim ve sonuçlarının ne olabileceğini tartışalım:

-Mali saydamlık ve hesap verebilirlik kavramları çerçevesinde kamu idarelerinin muhasebe hizmetlerinde etkinliğin ve gözetimin arttırılmasını, muhasebe hizmetlerinin yönetime bilgi verme fonksiyonuna işlerlik kazandırılmasını teminen muhasebe hizmetlerinin ilgili kamu idarelerine devredilmesi sağlanacaktır.

2018 Yılı devirleri bu madde ile doğrudan bağlantılıdır. Giderleştirme işlemleri ile ilgili aktarım KBS sistemi ile gerçekleştirilmiştir. Bu süreçte Maliye Bakanlığına bağlı muhasebe birimleri muhasebe hizmetlerini yerine getirmeyi ve ön muhasebe denetimini yapmaya devam etmiştir. 2018 Yılında devreye giren ve KBS sistemi üzerindeki HYS modülünün yerine kullanılmaya başlayan MYS modülü dönüşümün ilk evresidir. MYS’nin devreye girmesi ile birlikte Yeni Muhasebe sistemi ile tam entegrasyon sağlanması amaçlanmış ve sistemin işleyişi harcama birimi esasına göre kurgulanmıştır.

Bu madde temelde muhasebe hizmetlerinin kamu idarelerine devredilmesini ve halen muhasebe hizmetini vermeye devam eden Muhasebat personelinin ilgili kamu idaresi bünyesinde çalışmaya devam edeceğini göstermektedir. Bu durumu, tartışacağımız diğer maddelerde daha net bir biçimde göreceğiz.

-Muhasebe hizmetlerinin, sertifikalı muhasebe yetkilileri tarafından yürütülmesi sağlanacaktır.

Kurumlarda muhasebe hizmetlerini yürütecek sayıda sertifikalı muhasebe yetkilisi bulunmadığından, bu görevi yerine getirecek olan yine Muhasebat personeli olan muhasebe yetkilileri olacağını düşünmek yerinde olur.

Stratejik hedef 6’da yer alan tabloda mevcut sertifikalı muhasebe yetkilisi sayısı 7.680 olarak belirtilmiş ve bu sayının 2022 yılının sonunda 8.930 olacağı ön görülmüştür.

Stratejik hedef 14’te yer alan tabloda mevcut bakanlık kadrolarının doluluk oranı %49,6 olarak belirtilmiş ve 2022 hedeflerinde bu oranın %55 olacağı ön görülmüştür.

-Yeni muhasebe bilişim sistemi harcama birimlerinin muhasebe öncesi mali süreçleri ile entegre bir yapıda olacaktır. Yeni muhasebe anlayışına uygun olarak kayıtların idare bazında tutulması ve muhasebe hizmetlerinin ilgili idareler tarafından yürütülmesi sağlanacaktır. İlgili idarelerin strateji birimlerinde muhasebeden sorumlu muhasebe birimleri oluşturulacaktır. Muhasebe hizmetlerinin ilgili idarelere devir sürecinde muhasebe birimlerinde çalışan personelin ilgili idarelere mali ve sosyal hakları korunarak geçişi sağlanacaktır.

Bu maddenin son hükmü muhasebat kapsamındaki personelin geleceği hakkında temel veridir. Bakanlık kadrolarının doluluk oranının artması planladığına göre, halen muhasebat genel müdürlüğü merkez ve taşra personeli olan saymanlık müdür, müdür yardımcıları ve veri hazırlama kontrol işletmenlerinin bakanlık bünyesinde kalacağını düşünmek yanlış olmaz.  Bu sayede Maliye Bakanlığı kurumlar üzerindeki denetimini ilk elden sürdürmeye devam etme fırsatı bulacaktır.

Aynı maddenin bir diğer hükmüne göre (İlgili idarelerin strateji birimlerinde muhasebeden sorumlu muhasebe birimleri oluşturulacaktır.) muhasebe birimlerinde görev alan personelin tamamının ilgili idarelerin strateji birimleri bünyesinde kurulacak muhasebe birimlerinde istihdam edilmesi gerekir.

Personel Genel Müdürlüğü’nün 2017 sonu itibariyle yayımladığı bültene göre Muhasebat Genel Müdürlüğünün merkez teşkilatında 561 dolu kadro ve taşra teşkilatında da 7156 dolu kadro vardır. Taşra kadrolarının 1162 adedi malmüdürü, muhasebe müdürü, saymanlık müdürü ve saymanlık müdür yardımcılarına aittir. Merkez teşkilatının sabit kalacağı düşünülürse, 1162 muhasebe yetkilisi ve 5994 muhasebe birimi çalışanının ilgili kurum strateji birimleri bünyesinde kurulacak muhasebe birimlerinde istihdam edilmesi gerekir.

Bu kadar kalabalık bir personel sayısının istihdamını sağlamak amacıyla ilgili kurum strateji birimleri bünyesinde kurulacak muhasebe birimlerinin de il bazlı olmasını bekliyoruz. Şöyle ki hizmet alacak kurum sayısını il başına ortalama 40 olarak hesaplarsak, 81 il kapsamında yaklaşık 3.240 muhasebe birimi kurulması gerekir.

Stratejik plan ve eldeki veriler birleştiğinde mevcut muhasebat personelinin bakanlıktan ayrılmadan yeni kurulacak muhasebe birimlerinde görev alacağını söyleyebiliriz. Bu durumda artık malmüdürlükleri ve muhasebe müdürlükleri olmayacak ve bu birimlerin gerçekleştirdiği muhasebe hizmetini yeni kurulacak saymanlıklar gerçekleştirecektir. Hali hazırda malmüdürlüklerinin başında olan malmüdürleri kurum saymanlıklarında görev alacağına göre artık malmüdürlüklerinin varlığının da sona ereceği söylenebilir.

Malmüdürlüklerinin kapanması sonrası, geriye kalan vergi daireleri ve milli emlak servisleri de malmüdürlüğü bünyesinden çıkacağı için taşra teşkilatlarında revizyona gidilmesi gerekeceğini düşünüyorum. Az sayıda mükellefi olan küçük vergi dairelerinin daha kapsamlı ve büyük vergi dairelerine bağlanması veya yeni vergi dairelerinin kurulması, milli emlak servislerinin de il kapsamında teşkilatı olan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlanması şu an görünen en mantıklı çözüm olacaktır.

Bu yazıda yapılan tespitler, tamamen elimizde olan verilere dayanarak yapılmış olup, herhangi bir duyuma dayanmamaktadır. Bakanlığımızın stratejik planı nasıl,  ne zaman ve ne şekilde uygulayacağını ilerleyen süreçte göreceğiz.